Η πρώτη υπόθεση που θα εκδικαστεί στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου αφορά το αποκαλούμενο «χαράτσι» της ΔΕΗ που πληρώσαμε ως έκτακτο τέλος – φόρο (ΕΕΤΗΔΕ) για τα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα τη διετία 2011-′12, που όμως επαναλήφθηκε και την επόμενη χρονιά (2013) ελαφρά μειωμένο κατά 10% ως ΕΕΤΑ, παραμένοντας στην ουσία ενσωματωμένο και στο πλαίσιο του νεότερου φόρου για τα ακίνητα (ΕΝΦΙΑ).
Η παραπεμπτική απόφαση του Δ′ Τμήματος ΑΠ προς την Ολομέλεια κρίνει το «χαράτσι» αντισυνταγματικό και αν η άποψη αυτή υπερισχύσει τελικά, αυτό θα έχει ως συνέπεια να αναγνωριστεί ότι παράνομα εισέπραξε το κράτος περίπου 2 δισ. € για μία 2ετία και άλλο 1 δισ. € την επόμενη χρονιά.
Οι περαιτέρω επιπτώσεις μπορεί να είναι «βαρύτερες» αν αναλογιστεί κανείς ότι η παραπεμπτική απόφαση στηρίζει την επιχειρηματολογία της αντισυνταγματικότητας και στις εξαιρετικά «φουσκωμένες» αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, στέλνοντας ουσιαστικά δεύτερο «τελεσίγραφο» προς το οικονομικό επιτελείο (όπως έχει κάνει και το Συμβούλιο της Επικρατείας) για μείωσή τους.
Το ζήτημα παραπέμφθηκε ως εξαιρετικής σημασίας στην πλήρη Ολομέλεια ΑΠ (μέσα από τρεις «πιλοτικές» αποφάσεις), καθώς αφορά ευρύτατο κύκλο προσώπων. Και στις δύο υποθέσεις η νομολογία του ΑΠ και του ΣτΕ έχει διχαστεί και αν η Ολομέλεια ΑΠ υιοθετήσει τις απόψεις των τμημάτων ΑΠ, τότε την τελική λύση ίσως χρειαστεί να δώσει το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) για να τερματιστεί η σύγκρουση ανάμεσα σε αντιφατικές αποφάσεις.
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ Δ′ ΤΜΗΜΑ
Έκρινε αντισυνταγματικό το «χαράτσι» της ΔΕΗ
Στη συνεδρίαση της προσεχούς Πέμπτης υπό τον πρόεδρο ΑΠ Αθ. Κουτρομάνο, το «χαράτσι» της ΔΕΗ (ΕΕΤΗΔΕ) θα μπει στο «μικροσκόπιο» της Ολομέλειας ΑΠ με μία δυσμενή γι’ αυτό κρίση, αφού το Δ′ Τμήμα εισηγείται (με πλειοψηφία 3-2) να κριθεί αντισυνταγματικό και αντίθετο στο 1ο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που προστατεύει τα περιουσιακά δικαιώματα και δεν ανέχεται το συγκεκριμένο υπερβολικό φορολογικό βάρος που κλονίζει ριζικά την οικονομική κατάσταση των περισσότερων πολιτών.
Σύμφωνα με την παραπεμπτική απόφαση το «χαράτσι», μεταξύ άλλων, αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της καθολικότητας και ισότητας των φόρων και της αναλογικότητας.
Το «χαράτσι» προσβλήθηκε ως αντισυνταγματικό με προσφυγές και αγωγές στα πολιτικά και διοικητικά δικαστήρια.
Η Ολομέλεια ΣτΕ έκρινε προ 2ετίας κατά πλειοψηφία (27-12) ότι πρόκειται για φόρο που είναι συνταγματικά ανεκτός, λόγω του έκτακτου χαρακτήρα του και εν όψει του σοβαρού λόγου δημοσίου συμφέροντος, να καλυφθούν οι μεγάλες δημοσιονομικές ανάγκες της χώρας. «Καρατόμησε», όμως, ως αντισυνταγματική και ανίσχυρη τη διάταξη που απειλούσε με διακοπή ρεύματος όσους δεν πληρώσουν το «χαράτσι».
Αντίθετα το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών με αφορμή συλλογικές αγωγές έκρινε αντισυνταγματικό το ΕΕΤΗΔΕ, αλλά και την πληρωμή του μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Το Δημόσιο έκανε αμέσως απευθείας αίτηση στον ΑΠ και, κερδίζοντας την αναστολή, «πάγωσε» την πρωτόδικη απόφαση και «ξεμπλόκαρε» τις πληρωμές από το 2013 μέχρις ότου λυθεί οριστικά το ζήτημα επί της ουσίας.
Παρά την αρχική αρεοπαγιτική εισήγηση, το Δ′ Τμήμα ΑΠ έκανε δεκτές τις θέσεις των 5 καταναλωτικών οργανώσεων και του δικηγόρου Γ. Κόκκα και εκπροσώπου του Κινήματος Άμεσης Δημοκρατίας. Στην επικείμενη δίκη το «χαράτσι» θα δεχθεί συνταγματικά «πυρά» και από την Ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της χώρας και τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, ύστερα από την απόφαση του προέδρου του Β. Αλεξανδρή να ασκηθεί «πρόσθετη παρέμβαση», με αναλυτική επιχειρηματολογία για την αντισυνταγματικότητα της επιβολής φόρου.
Η πλειοψηφία του Δ′ Τμήματος ΑΠ (Β. Θάνου, αντιπρόεδρος, Δ. Υφαντή, Ιω. Πετροπούλου, αρεοπαγίτες) δέχονται ότι το «χαράτσι» παραβιάζει τις συνταγματικές διατάξεις που κατοχυρώνουν τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξία και σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, ενώ αντίκειται στις συνταγματικές αρχές της καθολικότητας και ισότητας των φόρων, της αναλογικότητας, αλλά και της προστασίας της οικογένειας.
Επιπλέον δέχεται -σε αντίθεση προς το ΣτΕ- ότι είναι αντισυνταγματική και η διαδικασία υπολογισμού και είσπραξης ενός φόρου μέσω της ΔΕΗ, καθώς πρόκειται για μια αρμοδιότητα που αφορά τον «σκληρό πυρήνα» των εξουσιών του κράτους (των φορολογικών αρχών) και δεν μπορεί να ανατίθεται σε μία επιχείρηση.
Στο σκεπτικό – καταπέλτη εξηγείται ότι το «χαράτσι» είναι αντισυνταγματικό, επειδή:
- Υπολογίζεται με μοναδικά κριτήρια το εμβαδόν, την παλαιότητα και την τιμή ζώνης κάθε ηλεκτροδοτούμενου ακινήτου, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη άλλα στοιχεία προσδιοριστικά της αξίας και της απόδοσης των ακινήτων και, κυρίως, χωρίς να συνυπολογίζονται κριτήρια εισοδηματικά, περιουσιακά, προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης του φορολογουμένου.
Έτσι, όμως, δεν μπορεί να αποδειχθεί εάν ο ιδιοκτήτης (ή επικαρπωτής) του ακινήτου έχει πράγματι τη φοροδοτική ικανότητα να πληρώσει.
«Δεν αρκεί»
Ο χαρακτηρισμός της φορολογικής επιβάρυνσης ως έκτακτης -που, όμως, στην πραγματικότητα δεν είναι, αφού επαναλήφθηκε το 2013- προκειμένου να αντιμετωπιστούν δημοσιονομικά προβλήματα δεν αρκεί για να μην εφαρμοστούν οι συνταγματικές αρχές της ισότητας, της καθολικότητας των φόρων κ.λπ., που εξακολουθούν να ισχύουν και σε περιόδους οικονομικών κρίσεων όταν είναι αναγκαία επαχθή μέτρα.
- Ο επίμαχος φόρος (του Ν. 4021/11) επιβάλλεται στην ακίνητη περιουσία των πολιτών που έχει υποστεί σοβαρή μείωση της αξίας της.
- Ο νομοθέτης προσδιόρισε τον φόρο χωρίς να συνεκτιμήσει διόλου τις πολλαπλές μισθολογικές – συνταξιοδοτικές περικοπές και τις αλλεπάλληλες φορολογικές επιβαρύνσεις (εισφορές αλληλεγγύης, τέλος επιτηδεύματος κ.λπ.) που είχαν δυσμενέστατες επιπτώσεις στην οικονομική κατάσταση και στη διατήρηση ενός ανεκτού βιοτικού επιπέδου για πολλές κατηγορίες πολιτών.
Δεν προβλέφθηκε, μάλιστα, απαλλαγή ούτε καν της α′ κατοικίας, που ιδίως εν μέσω βαθιάς κρίσης αποτελεί αναγκαίο στοιχείο για την αξιοπρεπή διαβίωση του ανθρώπου και την προστασία της οικογένειας.
Σχετικά με την παραβίαση της ΕΣΔΑ, σημειώνεται ότι το «χαράτσι» επιφέρει πολλαπλή φορολόγηση στο ίδιο αντικείμενο και διπλή φορολόγηση των ακινήτων μέσα στο ίδιο έτος.
Τμήμα άρθρου: “Δύο υποθέσεις – βόμβα στην ολομέλειατου Αρείου Πάγου”
Συντάκτης: Αλέξανδρος Αυλωνίτης
Πηγή: ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 19/04/2015